Cmentarze w Zamościu

Cmentarze w Zamościu

Cmentarz rzymskokatolicki, d. także greckokatolicki, prawosławny i ewangelicki (u zbiegu ulic Peowiaków i Przemysłowej). Na nim m.in. grób Matyldy Czerskiej (zm. w 1935 r.) wykonany wg proj. wybitnego rzeźbiarza Jakuba Juszczyka (1893-1945), pomnik Dzieci Zamojszczyzny w formie wysokiego orła w koronie z opuszczonymi skrzydłami i przebitym sercem, umieszczony na postumencie z tablicami przedstawiającymi tragedię wysiedlanych siłą dzieci (z 1993 r. wg proj. Zygmunta Jarmuła), mogiły 372 żołnierzy polskich poległych i zmarłych od ran we wrześniu 1939 r.

Cmentarz prawosławny (ul. Prymasa Tysiąclecia). Założony w poł. XIX w. Jego wsch. (obecnie bardzo zdewastowana) część służyła jako miejsce pochówku żołnierzy rosyjskich – muzułmanów (m.in. Czerkiesów). W czasie I wojny światowej chowano na nim żołnierzy niemieckich zmarłych z chorób w szpitalach Zamościa. Na cmentarzu współczesna cerkiew prawosławna. Obecnie cmentarz użytkowany jest dla pochówków zmarłych wyznawców prawosławia i dla wyznawców Kościoła polskokatolickiego. W sąsiedztwie cmentarza (ul. Odrodzenia 16) znajduje się niewielki kościół polskokatolicki wzniesiony w 1927 r. wg proj. T. Zaremby. Pierwszym proboszczem tego kościoła był W. M. Faron, późniejszy arcybiskup Kościoła polskokatolickiego.

Cmentarz żydowski (ul. Prosta) założony w 1907 r. Zniszczony w czasie II wojny światowej i zmniejszony po wojnie. Na jego terenie powstały zakłady odzieżowe i wytyczono ulicę. Na pozostawionym fragmencie cmentarza w 1950 r. ustawiony został pomnik z macew i ich fragmentów w kształcie obelisku z dwiema tablicami dekalogu z tekstem przykazania „nie zabijaj”.

Cmentarz jeńców radzieckich (ul. Szwedzka róg Topolowej). Pochowanych zostało tu 15 840 jeńców radzieckich, głównie oficerów (w tym 8 generałów) – ofiar 3 obozów jenieckich istniejących w Zamościu w czasie okupacji niemieckiej. Pochowani są oni w 13 mogiłach zbiorowych i 4 indywidualnych. Część ofiar po wojnie ekshumowano na cmentarz wojenny w pobliżu Rotundy. Wśród mogił w 1969 r. wystawiono pomnik upamiętniający spoczywających tu żołnierzy (proj. Eugeniusza Pola).

Cmentarz jeńców radzieckich na Karolówce, gdzie w l. 1941-44 zmarło z chorób, głodu i wycieńczenia oraz zostało zamordowanych blisko 20 tys. jeńców. Upamiętnia ich monument wystawiony w 1969 r. (proj. Eugeniusza Pola).

Dawna cerkiew garnizonowa zw. Butyrską (w Zamościu stacjonował rosyjski 66 pp. Butyrski) wzniesiona w 1911 r. wg proj. Toma w stylu neobizantyjskim, przejęta w 1918 r. na kościół rzymskokatolicki, rozbudowana w 1984 r. wg proj. J. Radzika. Obecnie kościół paraf. św. Jana Bożego należący do ordynariatu polowego WP (odpowiednik diecezji).

Ogród zoologiczny przy ul. Szczebrzeskiej o pow. 16 ha, w tym miejscu od 1980 r. Pierwszy powstał w 1919 r. z inicjatywy prof. Stefana Mitera jako jedyny szkolny ogród w Polsce w pobliżu d. Akademii Zamojskiej.