Zamość – Zwiedzanie – Trasa 7

Od gmachu d. Akademii ul. Pereca dochodzimy do Rynku Solnego (nazwa od handlu solą), jednego z trzech placów Zamościa, o kształcie prostokątnym i różnorodnej zabudowie. Od strony pn. widoczny budynek kościoła poreformackiego, obecnie filialny św. Katarzyny (pierwotnie św. Piotra z Alkantary) z l. 1680-86 proj. J. M. Linka w stylu barokowym, w 1784 r. kasata konwentu, w 1809 r. zamiana kościoła na magazyn, w 1819 r. rozbiórka klasztoru, w 1918 r. zamiana na salę teatralną. W l. 1925-26 nastąpiło przywrócenie funkcji sakralnych. W podziemiach kościoła od września do końca listopada 1939 r. przechowywany był obraz Jana Matejki „Hołd pruski”. Wyposażenie wnętrza z okresu międzywojennego, w ołtarzu głównym obraz św. Katarzyny przed Madonną z Dzieciątkiem z 1 poł. XVIII w. Przy kościele pomnik z 1946 r. proj. Adama Klimka, upamiętniający profesorów i uczniów szkół zamojskich pomordowanych przez hitlerowców.

Od Rynku Solnego w kierunku wsch. rozciągała się dzielnica żydowska. W 1588 r. Żydzi uzyskali przywilej na osiedlenie się w tej dzielnicy oraz na wzniesienie bóżnicy, łaźni i szkoły. Ulica Pereca upamiętnia Icchaka Lejbusza Pereca (1852-1915), urodzonego i wychowanego w Zamościu jednego z największych pisarzy w języku jidysz, uważanego za „ojca literatury żydowskiej”) lub ul. Zamenhofa dochodzimy do d. bóżnicy (róg Zamenhofa i Bazyliańskiej), obecnie siedziba biblioteki. Późnorenesansowy budynek składa się z wysokiej sali modlitw dla mężczyzn wzniesionej w 1603 r. z zachowanym kamiennym aron ha-kodesz (szafka na święte księgi), polichromią stiuków, sklepieniem w kształcie czaszy z parami lunet oraz renesansowym portalem. Od pn. i pd. przylegają dwa niższe babince, sale modlitw dla kobiet. Attyka grzebieniasta ze sgraffitami oraz wklęsły dach zrekonstruowano w l. 1967-72. Na ul. Zamenhofa 11 d. dom kahalny-radny z 1 poł. XVII w., pierwotnie parterowy, rozbudowany w poł. XVIII w., z bogato rozczłonkowaną gzymsami i pilastrami czterookienną fasadą. W 1 poł. XVIII w. siedziba nauczycieli chederu – szkoły żydowskiej. Przy ul. Zamenhofa 3 dom mykwy, czyli łaźni żydowskiej, z 1877 r. Wewnątrz osadzona głęboko w ziemi sala mieszcząca niegdyś basen do rytualnych kąpieli, przykryta sklepieniem kolebkowym z lunetami.

Dalej ul. Zamenhofa kierujemy się do ul. Łukasińskiego, a nią do ul. Partyzantów do miejsca, z którego rozpoczęliśmy zwiedzanie.