Kanclerz i hetman wielki koronny Jan Zamojski.
Jan Zamojski urodził się 19 marca 1542 roku w Skokówce. Jego ojciec Stanisław był kasztelanem chełmskim, a matka Anna pochodziła z rodu Herbutów. Zamojski studiował na uniwersytecie w Sorbonie, Strasburgu i Padwie. W tym ostatnim został rektorem studentów prawa. Napisał rozprawę O senacie rzymskim księgi dwie. Po powrocie do Polski pracował w kancelarii królewskiej, gdzie porządkował Archiwum Państwowe.
W tym czasie był już starostą bełskim. To on przekonał szlachtę do wyboru na króla polskiego Stefana Batorego (1575), który stał się jego protektorem. Batoremu zawdzięczał zaszczyty państwowe: kanclerza (1578) i hetmana (1581).
Zamojski był znakomitym strategiem. W 1575 roku zwycięsko walczył z Tatarami. Wojska polskie pod jego dowództwem walczyły z Rusinami, zdobywając między innymi Połock i Wielkie Łuki. W bitwie pod Byczyną w 1588 roku wziął do niewoli arcyksięcia austriackiego Maksymiliana. W latach 1601-1602 prowadził zwycięską wyprawę przeciwko Szwedom.
Jan Zamojski miał wybitne zdolności do gromadzenia majątku. Pomnażał go dzięki nadaniom królewskim (13 starostw), z których dochody przeznaczał na zakup własnych dóbr. W 1589 roku za zgodą Sejmu założył ordynację dla swoich dóbr, zapewniającą ich niepodzielność i dziedziczenie przez najstarszego potomka męskiego. Łącznie czerpał zyski z majątków o powierzchni 18 tys. km2, co odpowiada obszarowi współczesnej Belgii. Jeszcze w 1938 roku Ordynacja Zamojska była największym majątkiem ziemskim w Polsce (1910 km2).
Jan Zamojski bardzo mądrze inwestował. W ciągu 17 lat zbudował Zamość (akt erekcyjny z 10 kwietnia 1580 roku), powierzając to zadanie włoskiemu architektowi i budowniczemu Bernardo Morando. Miasto powstało na surowym korzeniu (in cruda radice). Obok funkcji rezydencjonalnej miało pełnić funkcje gospodarczo-administracyjne dla ordynacji, handlowe, naukowo-kulturalne oraz militarne. Za życia fundatora zbudowano: Akademię Zamojską (1594), kolegiatę (1600), pałac, fortyfikacje bastionowe, arsenał, ratusz oraz wzorcowe kamienice.
Jan Zamojski obok Zygmunta Augusta i biskupa Tomickiego, był największym i najwszechstronniejszym z mecenasów epoki renesansu. Przy swoim dworze skupiał znanych humanistów, pisarzy i uczonych z Szymonem Szymonowiczem na czele, jako wychowawcą jedynego syna Zamojskiego – Tomasza i profesorem Akademii.
Utrzymywał kontakty z Janem Kochanowskim, który dedykował mu Odprawę posłów greckich. Przyjaźnił się z wybitnymi postaciami ówczesnej Rzeczypospolitej: uczonymi, pisarzami, prawnikami i dyplomatami oraz z artystami włoskimi: D. Tintoretto, S. Gucci, G. Lauro. Z mecenatu Jana Zamojskiego korzystali także europejscy humaniści pochodzący z: Helmstedtu, Lipska, Heidelbergu, Lejdy, Rygi, Bolonii, Werony, Wenecji itd.
Największym dziełem potwierdzającym wielki szacunek Jana Zamojskiego do nauki i kultury, była utworzona w 1594 roku Akademia Zamojska, trzecia wyższa uczelnia w ówczesnej Rzeczypospolitej po Uniwersytecie Jagiellońskim i Uniwersytecie Wileńskim. Z okazji otwarcia tej szkoły obywatelskiej Zamojski wydał Odezwę do Polaków ze znanymi słowami: „Ty będziesz ukochanej mej Ojczyzny podporą”.
Do czasów współczesnych zachowały się przekazy opisujące wygląd, przymioty charakteru i styl bycia Jana Zamojskiego. Bonifazio Vanozzi, sekretarz legata papieskiego kardynała Henryka Gaetano, który w 1596 roku poznał Jana Zamojskiego (wówczas 54-letniego) tak pisał; „wzrost jego wyższy niż mierny, postać piękna i rześka, twarz rumiana, wesoła, przy tym bardzo poważna […] mąż roztropny, rozważny i biegle posługujący się 5-6 językami […] umiał sobie jednać ludzi, ale też bywał porywczym i przykrym [.] był bezwzględny, gdy szło o powiększanie dóbr [.] współczesnych przerastał rozległością horyzontów, wiedzą, instynktem państwowym [.] był gorliwym katolikiem (w młodości kalwinem) i cieszył się opinią »Wielkiego Toleranta« […] dbał o zdrowie i przestrzegał wstrzemięźliwości od płci białej, przeciw której, jak sam przyznał, raz w młodości wykroczył […] Ubiera się z ruska: płaszcz czyli ferezja ze szkarłatu, długa po kostki, żupan miał z adamaszku karmazynowego. Ten ubiór odmienia, co do materii podług pory roku. Buty nosi podkute po polsku, zawsze z szablą przy boku, a nóż turecki za pasem, Kanclerz Zamoyski żył bardzo okazale – prawie po królewsku, Utrzymywał gwardię nadworną i kapelę złożoną z muzyków i śpiewaków, która zawsze grała w czasie posiłków. Był bardzo gościnny, lubił dobrą kuchnię, a w piwnicy miał najprzedniejsze wina”. Profesor S. Grzybowski pisał, że „Jan Zamoyski w przeciwieństwie do innych ówczesnych gospodarzy, nigdy nikogo nie zmuszał do pijaństwa a i sam nie pił”.
Jan Zamojski zmarł 3 czerwca 1605 roku o godzinie 4.00 po południu wskutek apopleksji.