1921 Zamość liczył 19 023 mieszkańców.
1924 Manifestacja kilku tysięcy chłopów przeciw wyzyskowi przez zarząd ordynacji, na tle serwitutów leśnych.
1928 Rozwijający się przemysł (głównie drzewny i metalowy) obejmował 5 dużych i 15 małych zakładów.
1936 Nasilenie manifestacji robotniczych i chłopskich o radykalnym programie ekonomiczno-politycznym. W obchodzie „czynu chłopskiego” 15 VIII w Zamościu brało udział ok. 25 tys. chłopów z 5 powiatów.
Masowe procesy w sądzie okręgowym w Zamościu przeciw radykalnym działaczom ludowym i chłopom po wrześniowej pacyfikacji wsi w Zamojszczyźnie przez policję i żandarmerię sanacyjną.
1936 – 38 Prace konserwatorskie nad przywróceniem walorów artystycznych zabytkom Zamościa, obejmujące: kamienice Rynku Wielkiego, rekonstrukcję elewacji ratusza z przywróceniem attyki, rozpoczęcie rekonstrukcji Starej Bramy Lwowskiej.
1939 1 IX — w dniu wybuchu II wojny światowej Zamość liczył 28,1 tys. mieszkańców.
3—13 IX kilkakrotne bombardowanie niemieckie, głównie obiektów strategicznych; zginęło przeszło 200 osób.
13 IX — do Zamościa wkroczyła austriacka jednostka pancerna gen. Materny.
18 IX — próba odbicia Zamościa przez polski pułk piechoty płka Gumowskiego zakończona niepowodzeniem. Po ustąpieniu 25 IX wojsk niemieckich Zamość został, zajęty na krótki okres, od 27 IX do 5 X, przez wojska radzieckie. Zamojscy komuniści zorganizowali Milicję Czerwoną. 8 X — do Zamościa powróciły wojska niemieckie. Od razu brano zakładników, a jesienią dokonano pierwszych egzekucji w Rotundzie i w tzw. Ogródku Gimnazjalnym.
XII — początek eksterminacji Żydów: wyznaczenie Judenratu, spis ludności żydowskiej i utworzenie getta.
31 XII — przybył I transport polskich przesiedleńców z Wielkopolski (Wągrowiec).
1940 Pierwsze transporty Żydów z zach. miast polskich.
VI — pierwsze masowe aresztowania przedstawicieli polskiej inteligencji i działaczy społecznych w ramach akcji oznaczonej kryptonimem A—B i osadzanie ich w Rotundzie, gdzie założono obóz przejściowy, przekształcony w 1943 w obóz zagłady.
1941 Przybyły następne transporty przesiedleńców polskich z Poznania.
Po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej Niemcy założyli w Zamościu obozy dla jeńców radzieckich (Stalag 325) przy ul. Okrzei (czerwiec) i na Karolówce (lipiec), każdy na 12 tys- osób. XI — hitlerowcy zlikwidowali obóz jeńców w Karolówce przez masowe rozstrzelania z powodu buntu ludzi głodzonych na śmierć.
1942 Przybyłe do Zamościa transporty Żydów z całej Europy Niemcy kierowali na Majdanek i do Bełżca. Skupienie Żydów w getcie w Nowej Osadzie; w październiku likwidacja getta.
27 IX — pierwszy transport rodzin przesiedleńców z Zamojszczyzny do obozu przy ul. Okrzei (teren obozu jeńców radzieckich); była to akcja związana z tworzeniem Niemieckiego Okręgu Osiedleńczego.
1943 1 III — stan ludności miasta pod względem narodowościowym (po likwidacji Żydów) przedstawiał się następująco: Polacy — 17 203 osoby, Ukraińcy — 520, Niemcy 267 (oprócz wojska), inni (volksdeutsche i deutschstamige)—605; razem 18 395 osób.
Na początku roku obóz jeńców radzieckich z ul. Okrzei został przeniesiony na teren przy ul. Powiatowej. Największy okres nasilania ruchu oporu i eksterminacji ludności polskiej przez okupantów hitlerowskich, przy wydatnej pomocy nacjonalistów ukraińskich.
Rotunda stała się obozem zagłady; hitlerowcy zaczęli zacierać ślady zbrodni przez palenie zwłok na stosach.
1944 Masowe rozstrzeliwania w Rotundzie w związku z niemiecką akcją „Sturmwind” skierowaną przeciw polskim i radzieckim ugrupowaniom partyzanckim.
IV — powołanie z inicjatywy PPR konspiracyjnej Powiatowej Rady Narodowej w Zamościu; pierwszym przewodniczącym Rady został Edward Dubel.
VII — Niemcy zlikwidowali obóz jeńców radzieckich przy ul. Powiatowej; przed swą ewakuacją rozstrzelali ostatnie partie więźniów z Rotundy i spalili zwłoki. Wysadzili w powietrze urządzenia kolejowe.
25 VII — Zamość został wyzwolony przez wojska radzieckie 3 Armii gwardii I Frontu Ukraińskiego; miasto witało entuzjastycznie polskie oddziały partyzanckie.